niezbędna wiedza o podstawach przetrwania.
Survival - od tego zacznij.
Nasze życie jest pasmem niespodzianek. Zawsze dążymy do stworzenia bezpiecznej, przewidywalnej i spokojnej codzienności. Dobrze jest, dopóki nie wydarzy się coś nietypowego, co zaburzy naszą „sielankę”. Takie sytuacje nadzwyczajne boleśnie uświadamiają nam, jak bardzo jesteśmy nieprzygotowani na ich wystąpienie. Mogą nas wytrącić z tego „błogiego” stanu równowagi nawet drobne wydarzenia jak brak prądu, awaria kanalizacji, przerwa w dostawie wody. A co dopiero poważniejszy kryzys, katastrofa, w których nasze doraźne działania nic nie wskórają. Sprawa odpowiedniego przygotowania do sytuacji kryzysowych jest nader poważna, bowiem nie tylko chodzi o zdrowie i życie nas samych, ale i naszych bliskich.
Niestety, katastrofy i poważne sytuacje kryzysowe zdarzają się coraz częściej. Do tego, żyjąc w czasach cyfryzacji stajemy się niewolnikami technologii obecnych już w niemal każdej dziedzinie naszego życia. Ich awarie mogą nieść dla nas brzemienne w skutkach konsekwencje.
Bolesnym faktem jest również to, że sytuacje kryzysowe uruchamiają złe strony ludzi, nawet najbliższych sąsiadów, których do tej pory postrzegaliśmy jako spokojnych, przyzwoitych. Analiza przebytych już sytuacji kryzysowych, katastrof pokazuje, jak szybko takie wydarzenia przynoszą chaos, gdy w grę wchodzi panika powodująca kradzieże, walkę o zapasy, przemoc.
Co więc powinniśmy zrobić?
Przede wszystkim zdać sobie sprawę z faktu, że przygotowanie się do wystąpienia sytuacji kryzysowych wcale nie wymaga takiego wysiłku, jakby nam się wydawało. Aby przygotować się na takie sytuacje, jak przerwa w dostawie prądu, wody, gazu, zalanie piwnicy przez ulewę, brak pieczywa w domu, gdy wszystkie sklepy są zamknięte WYSTARCZY WYKONAĆ ZALEDWIE KILKA KROKÓW. Ale dzięki pokonywaniu takich drobniejszych kryzysów uczymy się, jak przygotowywać się do znacznie poważniejszych wyzwań, aby być gotowym na wszystko.
W niniejszym artykule przedstawimy podstawowe informacje dotyczące głównych aspektów gotowości.
ETAP PIERWSZY.
Podstawy przygotowania.
Niestety, ale często zdarza się, że przygotowania do sytuacji kryzysowych rozpoczynamy w atmosferze pośpiechu, strachu, nerwowości. Te cechy, to źli doradcy. Do przygotowań należy podejść w sposób przemyślany i zaplanowany, spokojnie i bez pośpiechu. W przeciwnym razie możemy stracić fortunę na bezużyteczny sprzęt lub po prostu stracić motywację.
A zatem:
Po pierwsze.
KONIECZNOŚĆ IDENTYFIKACJI ZAGROŻENIA.
Główną zasadą jest przygotowanie się na wypadek katastrofy, zakładając, że każdemu może się przydarzyć wszystko, uwzględniając najgorsze scenariusze.
W takich działaniach trzeba brać pod uwagę rodzaje zagrożeń, które mogą występować na obszarze, gdzie umiejscawiamy nasze zasoby materialne związane z gotowością na sytuacje kryzysowe. Na przykład w górach w okresie zimowym trzeba być przygotowanym na wysokie opady śniegu, niskie temperatury, lawiny, ekstremalnie niebezpieczne burze, nagłe roztopy, powodzie. Z kolei na terenach pasa nadmorskiego na porywiste wiatry, awarie prądu, problemy z jednostkami pływającymi typu jachty, motorówki.
Jednym słowem, powinniśmy skupiać się na najbardziej prawdopodobnych katastrofach.
Po zidentyfikowaniu zagrożeń możliwych do wystąpienia w danym obszarze należy przeprowadzić analizę, aby dowiedzieć się, co zwykle dzieje się podczas tych katastrof. Kiedy bowiem wiemy, czego się spodziewać, będziemy lepiej przygotowani.
Po drugie.
PRZYGOTOWANIE MENTALNE.
Niestety, ale ten aspekt przygotowań należy do najczęściej pomijanych, mimo, że jest to prawdopodobnie najważniejsza część działań zapobiegających negatywnym skutkom występującym w następstwie sytuacji kryzysowej.
Brak mentalnego przygotowania na katastrofę sprawia, że bez względu na to, ile zapasów, sprzętu się zgromadziło, to i tak będziemy podejmować złe decyzje i narażać siebie i swoją rodzinę na niebezpieczeństwo.
Po trzecie.
PRZEPROWADZENIE OCENY GOTOWOŚCI.
Przygotowanie do sytuacji awaryjnych powinno zawsze odbywać się zgodnie z planem. Musimy również rozpatrywać możliwość wystąpienia różnych typów sytuacji.
Ocena gotowości obejmuje inwentaryzację zapasów w domu, aby sprawdzić, co już mamy, a co powinniśmy nabyć lub uzupełnić. Uwzględnia także stawianie sobie pytań typu: „W jaki sposób moja rodzina mogłaby się ze mną skontaktować pod moją nieobecność w domu, gdyby doszło do katastrofy.”
Po przeprowadzeniu oceny gotowości należy się skoncentrować na słabszych obszarach. Dzięki takiemu podejściu znacznie podnosimy efektywność planowania niezbędnych wydatków oraz zarządzania czasem przeznaczonym na te czynności.
Po czwarte.
BUDŻET I ZASADNOŚĆ PONOSZONYCH KOSZTÓW.
Kompletowanie zapasów i sprzętu, również nabywanie niezbędnych kompetencji potrzebnych na wypadek wystąpienia katastrofy kosztuje.
Jednak nawet w przypadku dysponowania wysokim budżetem nie spiesz się i nie kupuj wyposażenia na skutek chwilowych emocji i zachwytu. Każdy nabytek powinien być przemyślany pod względem jego przydatności w zaspokojeniu podstawowych potrzeb związanych z przetrwaniem.
Aby mieć pewność, że mądrze wydajesz pieniądze, musisz przygotować budżet uwzględniający możliwość wystąpienia sytuacji kryzysowych na danym obszarze i sporządzenie listy rzeczy, które należy nabyć. Także zdefiniować priorytety. Na przykład jedzenie i wodę z określeniem wydatków niezbędnych na ich zabezpieczenie z równoczesnym podjęciem decyzji o kwocie przeznaczanej na przygotowania każdego miesiąca.
Po piąte.
BUDOWANIE SPOŁECZNOŚCI PRZETRWANIA.
Bardzo pożądaną rzeczą jest angażowanie swoich sąsiadów, rodziny, znajomych w przygotowania. Im więcej ludzi wokół nas jest przygotowanych, tym lepiej.
Z drugiej strony, jeżeli nie masz przychylności w sprawie współpracy ze strony sąsiadów powinieneś zachować powściągliwość w informowaniu ich o swoich działaniach. Niestety, gdy wystąpi kryzys, możliwym jest, że sąsiedzi zapukają do ciebie z wcale nie szlachetnymi zamiarami.
Jednak rozmowa o przygotowaniu na wypadek katastrofy z przyjaciółmi i rodziną może być trudna. Wiele osób nadal myśli o przygotowaniach jako o czymś „szalonym” lub „ekstremalnym”. Jednak ostatnio przygotowywanie stało się bardziej powszechne, bowiem katastrofy, klęski żywiołowe zdarzają się coraz częściej. Również niepewność w polityce, w relacjach społecznych, w dziedzinie możliwych pandemii zwiększa ryzyko powstania sytuacji kryzysowych.
Wielu survivalowców zakłada, że przy pojawieniu się pierwszych oznak katastrofy podejmą działania zabezpieczające ich samych.
Jednak trzeba pamiętać, że szanse na przeżycie są znacznie większe, gdy grupa osób ze sobą współpracuje. Również, gdy przyjdzie co do czego, to nie zostawimy swoich dzieci, czy np. niepełnosprawnego małżonka, ojca, matki.
Budowanie grupy przetrwania nie jest czymś, co dzieje się z dnia na dzień. Mogą minąć miesiące lub lata, zanim znajdziemy odpowiednie osoby, na których można polegać w czasie katastrofy. Jednak jest to coś, o czym należy myśleć od samego początku przygotowań.
ETAP DRUGI.
Przygotowania w domu.
Jeśli wydarzy się katastrofa lub otrzymasz komunikat ostrzegający o zagrożeniu należy jak najszybciej się ewakuować.
Przygotowanie domu NIE jest alternatywą dla ewakuacji!
Jest jednak wiele sytuacji, w których nie będzie czasu lub możliwości na ewakuację np: nagłe, niespodziewane katastrofy, krótkotrwałe sytuacje awaryjne np brak prądu, wody. Także wtedy, gdy zamieszkujemy z osobami o ograniczonej mobilności na przykład niepełnosprawnymi lub starszymi. W sytuacjach, w których nie możemy się ewakuować będziemy potrzebować zapasów awaryjnych, w tym żywności, wody i sprzętu.
1. Na jak długo powinny wystarczyć zgromadzone zapasy?
Najbardziej rozsądnym i optymalnym rozwiązaniem jest posiadanie zapasów awaryjnych wystarczających na co najmniej 30 dni. Analiza sytuacji wynikłej z minionych katastrof wskazuje, że o ile mają one zasięg mocno ograniczony terytorialnie na przykład w jednym województwie, to stosowna pomoc przyjdzie w ciągu najdalej kilku dni.
Ale jeżeli potrzeba kilku dni na przekazanie pomocy ofiarom lokalnych katastrof, to wyobraźmy sobie, co będzie się działo podczas katastrof ogólnokrajowych lub jeszcze większych.
W przypadku katastrof lub innych wydarzeń, również tych sprowokowanych przez człowieka na przykład konfliktów zbrojnych podstawowe dostawy mogą być niedostępne przez tygodnie lub nawet miesiące.
2. Magazynowanie wody.
Bez wody można przeżyć co najwyżej około 3 dni. Ale już wcześniej człowiek będzie odwodniony, co w radykalny sposób wpłynie na jego stan zdrowia. Pojawią się niebezpieczne objawy typu osłabienie, apatia, halucynacje, które w istotny sposób stają na drodze racjonalnemu postępowaniu.
Dlatego też magazynowanie wody musi być najważniejszym priorytetem, aby zapewnić gotowość na wypadek sytuacji awaryjnych.
Zalecana ilość magazynowanej wody to od 4 do 12 litrów na osobę dziennie.
Najlepiej, gdy jest ona przechowywana w beczkach, bowiem w przypadku długoterminowego jej składowania w plastikowych butelkach mogą one po jakimś czasie przeciekać.
Należy również przygotować się do wdrożenia którejś z metod oczyszczania wody, jak na przykład tabletki oczyszczające lub filtr.
Należy brać pod uwagę fakt, że nie każda metoda oczyszczania wody rozwiązuje problem do końca. Bowiem, chociażby gotowanie zabije bakterie i pasożyty, ale nie oczyści wody z chemikaliów.
3. Jedzenie.
Bez jedzenia można wytrzymać nawet 30 dni, a zatem nie jest to jeden z najważniejszych elementów przygotowania do nagłych zdarzeń. Większą wagę należy przywiązywać do takich rzeczy, jak na przykład posiadanie źródła ciepła w zimie oraz narzędzi do usuwania gruzu.
Ale oczywiście jedzenie jest bardzo ważnym elementem, bowiem jest to niezastąpiony sposób na poprawę samopoczucia psychicznego. Do tego generalnie nie jest trudno je przygotować.
Mając możliwość sporządzania ciepłych posiłków lub smacznych przekąsek lepiej sobie poradzimy z niemal każdą sytuacją awaryjną.
Już same czynności przygotowujące posiłek mogą uspokajać.
Aby zoptymalizować przygotowywanie zapasów na czas sytuacji awaryjnych powinno się wziąć pod uwagę przede wszystkim takie kwestie, jak dzienne zapotrzebowania kaloryczne, preferencje żywieniowe, sposoby przygotowywania posiłków i potraw, okresy trwałości żywności, miejsce przechowywania żywności. Też w jaki sposób gotować.
Pamiętajmy, że przygotowanie zapasów żywności może być całkiem proste, jak chociażby. kupowanie dużej ilości konserw. A jeżeli dysponujemy większym budżetem możesz kupić awaryjne zestawy żywnościowe. Istnieją nawet zestawy dla alergików lub osób na specjalnej diecie.
Niezmiernie ważną kwestią jest to, w jaki sposób potrawy będzie się gotować. Zdarza się na przykład gromadzenie większej ilości suchej fasoli. Jest to odżywcze, dobre pożywienie, jednak jej ugotowanie wymaga dużo czasu i zużywa znaczne ilości energii. W szczególności chodzi o gaz, prąd, drewno opałowe.
4. Higiena.
Higiena to ogromne wyzwanie, które trzeba podjąć również w następstwie katastrofy. Poważnym problemem nagle może się okazać pójście do łazienki lub umycie rąk.
Niestety, ale jak pokazuje historia zaniedbanie aspektów szeroko pojętej higieny prowadzi do poważnych wybuchów epidemii. To one często zabijają więcej ludzi niż rzeczywista katastrofa.
Problemami, z którymi możemy mieć do czynienia po katastrofie są również między innymi: usuwanie odpadków wyprodukowanych przez człowieka, potrzeba zapewnienia tak zwanej „damskiej higieny”, ścieki i śmieci zalegające na ulicach, pojawianie się ognisk chorób zakaźnych, ujawnienie się materiałów toksycznych na przykład wycieki chemikaliów.
Wiele osób bagatelizuje kwestie higieny, jednak należałoby jej nadać jeden z priorytetów. Przygotowanie prowizorycznej toalety, czy też zakup większej ilości tamponów nie jest przecież drogi.
Należy pamiętać o potrzebie zaopatrzenia się w kalosze, solidne wodoodporne rękawiczki, znaczną ilość worków na śmieci i płyny do dezynfekcji rąk.
5. Ogrzewanie i oświetlenie.
Niestety, ale na świecie każdy rok przynosi wiele śmiertelnych ofiar na skutek wyziębienia spowodowanego przerwami w dostawach prądu. Szczególnie narażone są osoby starsze i bezdomne.
Ale należy wyraźnie zaznaczyć, że o wiele więcej zgonów powoduje korzystanie z nieodpowiednich sposobów ogrzewania.
Tlenek węgla powstający między innymi przy nieodpowiednim posługiwaniu się piecem prowadzi do zatrucia się nim powodując tak zwaną „cichą śmierć”.
Oświetlenie nie jest zwykle problemem w sytuacjach awaryjnych, co jest spowodowane różnorodnością i niską ceną dostępnych rozwiązań.
6. Inne wyzwanie spowodowane sytuacjami awaryjnym.
Jednym z krytycznych aspektów gotowości, który często jest pomijany, jest sposób, w jaki poradzisz sobie ze zniszczeniem.
Na przykład, jeśli pojawi sie porywisty, huraganowy wiatr i deszcz, wokół mogą znajdować się połamane drzewa, pozalewane ulice i piwnice, rozbite szkło, pozrywane dachy…
Aby poradzić sobie z tymi wyzwaniami, będziemy potrzebowali różnorodnego sprzętu, takiego jak gaśnice, siekiery, piły, łomy, szpadle. Również klucze odcinające instalacje gazowe, elektryczne i wodno-kanalizacyjne. Także maski na twarz.
ETAP TRZECI.
Przygotowanie do ewakuacji.
Ewakuacja jest elementem, którego wiele ludzi nie bierze pod uwagę. Myśl opuszczenia domu, całego dobytku może być bardzo przytłaczająca. Jednak jest to działanie, które należy uwzględniać i bardzo poważnie potraktować przygotowania do ewentualnej ewakuacji.
1. Plan ewakuacji.
Podstawowym elementem przygotowania na wypadek ewakuacji jest spakowany tak zwany „pakiet ewakuacyjny”. To jest torba, plecak lub worek ewakuacyjny. Potrzebny jest także dobrze przygotowany i możliwie prosty plan ewakuacyjny. Brak planu powoduje, że zaczynają nami rządzić emocje, co w konsekwencji prowadzi do podejmowania złych decyzji.
2. Miejsca docelowe ewakuacji.
Dobry plan ewakuacji zawiera dokładne informacje o tym, dokąd się udać, jak się tam dostać, co ze sobą wziąć. Na wypadek wystąpienia różnych okoliczności takich jak zamknięte drogi, objazdy plan musi obejmować różne lokalizacje, trasy oraz środki komunikacji.
Nawet, gdy planujemy udać się w miejsca wyznaczone przez władze i municypalne procedury, to te elementy przygotowania muszą być ze wszech miar przemyślane i starannie wykonane.
3. Co zapakować do torby ewakuacyjnej.
Większość osób ewakuowanych z powodu klęsk żywiołowych może udać się do hoteli, domów członków rodziny lub innych bezpiecznych miejsc. Jednak nie wszyscy mają tyle szczęścia.
W przypadku poważnych katastrof, szczególnie tych, które dotykają całe kraje lub regiony wiele osób jest zmuszonych mieszkać w prowizorycznych schroniskach lub obozować przez kilka dni lub tygodni.
BARDZO WAŻNE: nawet, jeżeli teraz wydaje Ci się, że sytuacja potrzeby ewakuacji nigdy nie wystąpi, mimo to POWINIENEŚ BYĆ PRZYGOTOWANYM.
Spakuj swój zestaw ewakuacyjny i niech po prostu czeka na „wszelki wypadek.”
ETAP CZWARTY.
Pierwsza pomoc i przygotowanie medyczne.
Kompletny zestaw pierwszej pomocy to coś, co powinieneś mieć przygotowane zawsze – nie tylko, gdy wystąpią sytuacje awaryjne.
Nigdy nie wiadomo, kiedy dojdzie do skaleczenia nożem lub na przykład do kontuzji na skutek poślizgu lub upadku.
Ale pierwsza pomoc i opieka medyczna w trakcie sytuacji nadzwyczajnych, to już zupełnie inna historia.
Pierwszą kwestią jest to, że już same sytuacje nadzwyczajne mogą spowodować obrażenia. Gdy na przykład masz wypadek w trudno dostępnym terenie, oczekiwanie na pomoc może być długie, przez co twój stan zdrowia może się znacząco pogorszyć.
Istotnym, zaobserwowanym zjawiskiem jest również to, że np. w przypadku katastrof liczba potrzebujących pomocy jest większa niż liczba rannych.
Przyczyna leży w tym, że katastrofy „zaostrzają istniejące schorzenia”.
Czyli, że na przykład wiele osób zapomina o lekarstwach na skutek szybkiej ewakuacji. Albo pacjenci poddawani dializie lub potrzebujący innej opieki nie mogą uzyskać leczenia po zamknięciu klinik. Lub też dlatego, że domowe urządzenia medyczne zawodzą i nie można z nich korzystać. Również w skażonej wodzie powodziowej mogą już występować ogniska chorób zakaźnych.
Duża część przygotowań na wypadek wystąpienia sytuacji nadzwyczajnych powinna obejmować naukę udzielania pierwszej pomocy i podstawowych zabiegów medycznych. Taka wiedza i umiejętności pomagają już teraz czuć się bezpieczniej w życiu codziennym.
ETAP PIĄTY.
Wyposażenie, które zawsze powinniśmy mieć przy sobie.
Pojęcie EDC (z angielskiego Every Day Carry), codzienne noszenie, to nie tylko pewien zestaw przyborów, narzędzi, wyposażenia, ale to już pewna filozofia postępowania.
Założeniem EDC jest to, że nigdy nie wiesz, z jakim problemem możesz się spotkać i zawsze musisz być przygotowany. Sprzęt i narzędzia EDC pomogą Ci rozwiązać problem, który nagle się pojawia. Co prawda korzystanie z EDC w czasie katastrof wygląda podobnie jak z zestawem ewakuacyjnym, ale gdyby do niej doszło byłbym przynajmniej lepiej przygotowany niż większość ludzi. Oto przykłady: nożyce na moim narzędziu wielofunkcyjnym można wykorzystać do stworzenia kuchenki z puszki. Taśma klejąca może posłużyć do wykonania szyn.
Katastrofa może nastąpić w dowolnym momencie, także wtedy, gdy nie ma nas w domu. Zasadniczo kolejny zestaw Get Home Back (GHB) zawiera wszystko, czego potrzebujesz, aby wrócić do domu po katastrofie. Różni się od worka ewakuacyjnego, tym, że ma nam tylko pomóc wrócić do domu, a nie przetrwać katastrofy.
Jeśli chodzi o wykorzystanie pojazdów w przygotowaniu do sytuacji awaryjnych, to fakt, że większość z nas spędza w samochodach ogromną część życia nadaje sens, temu, abyśmy właśnie tam trzymali podstawowy sprzęt do przetrwania.
ETAP SZÓSTY.
Nauka przetrwania w dziczy.
Może się zdarzyć tak, że będziemy zmuszeni, aby na skutek katastrofy lub innego wydarzenia być zmuszonym do ucieczki na tereny, gdzie jest mała, albo bardzo mała ilość ludzi na przykład do lasu. Nabycie umiejętności przeżycia w takich warunkach, szczególnie dla osób mieszkających na terenach zurbanizowanych nie jest łatwe.
Wiedza, jak przetrwać w dziczy przydaje się także po katastrofach. Dobrze jest bowiem wiedzieć, jak w miejscach dla osób ewakuowanych zawiesić plandekę, aby można było zrobić przebieralnię dla uzyskania odrobiny prywatności.
Nabywanie umiejętności przetrwania w dziczy jest ciągłym procesem. Oczywiście najpierw należy wiedzieć, jak, a potem nabyć podstawowe umiejętności przetrwania. Ale nawet, gdy już nauczysz się tych podstawowych umiejętności przetrwania w dziczy, będziesz musiał regularnie je ćwiczyć.
To nie jest takie trudne, jak się wydaje. Na przykład, wyjazdy z plecakiem na biwaki, spływy kajakowe, wędrówki w góry. Można to robić z dziećmi wiele razy w roku. To nie tylko wspaniałe wakacje, cyfrowy detoks i czas na nawiązanie więzi z rodziną, ale także na ćwiczenie umiejętności przetrwania. To sposób na doskonalenie się w zakładaniu schronienia, nawigacji, poszukiwaniu dzikich produktów żywieniowych, terenowym przyrządzaniu posiłków.
ETAP SIÓDMY.
Dążenie do samowystarczalności.
Samowystarczalność stała się ostatnio modnym hasłem.
Powodem jego popularności jest niewątpliwie fakt, że większość z nas nie jest samowystarczalna .
Nasza żywność pochodzi z supermarketów. Nasze ubrania kupujemy w sklepach. Narzędzia, zakładając, że w ogóle ich używamy powstają w fabrykach. Gdyby doszło nawet do drobnych zakłóceń w rozległym systemie, który dostarcza te produkty i usługi, nagle zostalibyśmy całkowicie sami. Nie byłoby sposobu, aby zdobyć więcej jedzenia, ogrzać nasze domy lub zaspokoić inne podstawowe potrzeby.
Ale co by było, gdyby doszło do długotrwałej katastrofy?
Samowystarczalność polega na takim podejściu do przygotowania, aby w możliwie największym stopniu opierać je na materiałach, towarach, surowcach, które sami wytworzymy.
Podobnie jak w przypadku uczenia się umiejętności przetrwania, samowystarczalność nie jest czymś, co można zrobić z dnia na dzień. Jest to ciągły proces uczenia się i dostosowywania.
Uwagi końcowe.
Należy pamiętać, że rozumienie pojęcia gotowości na wypadek wystąpienia sytuacji kryzysowych nie dla wszystkich jest takie samo.
To, co ma sens dla jednych, dla innych nie ma sensu.
Każda osoba i rodzina ma swoje własne potrzeby do ewentualnego wdrożenia w procedury ewakuacyjne. Niektóre z nich mogą obejmować małe dzieci, wymagania medyczne lub niepełnosprawność.
Każdy chce dokładnie wiedzieć, jakie kroki należy podjąć, aby przygotować się na wystąpienie niespodziewanych okoliczności.
Wykonywanie tych „dokładnych” kroków daje nam poczucie spokoju i pewności.
Zamiast być przytłoczonym wieloma różnymi rzeczami, na które powinieneś się przygotować, należy brać wszystko ze spokojem.
Proponujemy regularne obserwowanie naszej witryny, dzięki czemu będziesz miał zawsze dostęp do informacji, które pomogą nam wdrażać zmiany w zależności od swojej osobistej sytuacji i potrzeb. Do informacji, dzięki którym będziesz mógł rozwijać swoje zasoby, umiejętności i wiedzę.
I o to właśnie w przygotowaniach do sytuacji awaryjnych chodzi.
COPYRIGHT 2021